మా కడప జిల్లాలో వాడుకలో ఉండిన కొలతలు

అలనాడు కడప జిల్లాలో ప్రస్తుతం వినియోగంలో ఉన్న ఆంగ్ల ప్రామాణిక కొలతల స్థానంలో స్థానికమైన ప్రత్యేకమైన కొలతలు వినియోగించేవారు. ఆర్ధిక సరళీకరణలు/ప్రపంచీకరణ మొదలయ్యే (1991 ) వరకు కూడా జిల్లాలోని పలు ప్రాంతాలలో ఈ స్థానిక కొలతలు వినియోగంలో ఉండేవి. ప్రసార, ప్రచార మాధ్యమాల ఉధృతి కారణంగా మాండలిక సొబగులలో భాగమైన ఈ పదాలు (కొలతలు) కనుమరుగయ్యాయి. ఇప్పటికీ అక్కడక్కడా ముసలి వారు ఈ పదాలను ఉచ్చరించటం కన్పిస్తుంది.

స్థానికత, కడప మాండలికం ఉట్టిపడే ఆ కొలతల పదబంధాలు వాటి వివరణలూ ఇవిగో…

బరువుల కొలతలు:

1 తులం = 11.2 గ్రాములు

20 తులాలు = 1 సేరు

6 సేర్లు = 1 పాంచ్ Ser

12 సేర్లు = 1 దడియం

4 ధడియాలు = 1 మండి (మనుము)

ధాన్యం :

2 కుంచములు = 1 ఇరిశ

2 ఇరిశలు = 1 తూము

5 తూములు = 1 ఎదుం

2 ఎదుములు = 1 పందుం

2 పండుములు = 1 పుట్టి

చేతి కొలతలు:

4 వేలెడు = 1 బెత్తెడు (నాలుగు వేళ్లు వెడల్పు మూసివేయబడింది)

2 జానలు = 1 మూరెడు

4 మూరలు = 1 బారెడు

దూరాలు:

1 పర్లాంగు = 2.5 మైళ్ళు

4 పర్లాంగులు = 1 ఆమడ (10 మైళ్ళు)

సమయం:

60 విఘడియలు = 1 ఘడియ (24 నిముషాలు)

2 ఘడియలు = 1 ముహూర్తం

7.5 ఘడియలు = 1 జాము (మూడు గంటలు)

లోతు కొలతలు:

1 మట్టు = 1 మనిషి యొక్క ఎత్తు

1 కుంట = 1 మూర వెడల్పు మరియు లోతైన

1 గుది = 3 అడుగులు లోతైన & 2 గజాల విస్తృత

రోజులో సమయంను సూచించడానికి ఉపయోగించు పదాలు:

6AM – 9AM – రేపిటాల/ యాకన్నీడి

12PM – 2PM – పైటాల (అమ్మల(అంబల్ల) పొద్దు )

2PM – 4PM – పెద్ద ఎసుల్ల పొద్దు

4PM – 6PM – చిన్న ఎసుల్ల పొద్దు

సాయంకాలం నుండి సూర్యాస్తమయం వరకు – మాపి(యి)టాల (మాపిట జాము)

సూర్యాస్తమయం నుండి 8PM వరకు – సందకాడ

రాత్రి పొద్దు పోయాక – సయి(గి)ర పొద్దు